IKIGAI55+, om het fysieke en mentale welzijn van 55-plussers te bevorderen door het gebruik van slimme technologieën

30 oktober 2025

Het beschermen van de lichamelijke en geestelijke gezondheid is volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een topprioriteit. De recente uitdagingen waarmee de Europese burgers worden geconfronteerd (bv. economische onzekerheid, pandemieën, geopolitieke spanningen, klimaatcrisis en stress) maken deze behoefte echter urgenter dan ooit.

Tegelijkertijd vereist de vergrijzing van de bevolking duurzame strategieën om gezond en actief ouder worden te bevorderen, zoals wordt benadrukt door het “Decennium van gezond ouder worden 2021-2030” van de VN. In deze context bevordert het IKIGAI55+-project, dat mede wordt gefinancierd door het Erasmus+ Sport-programma (projectnr.: 101134420), fysieke activiteit en het welzijn van burgers ouder dan 55 jaar door het gebruik van slimme technologieën zoals smartwatches, smartphones en zelfs Virtual Reality Brillen. Geïnspireerd door het Japanse concept Ikigai (“Leven met betekenis”), het project heeft tot doel te laten zien hoe het digitale tijdperk het leven van ouderen kan verrijken met activiteit, gezondheid en vreugde.

Het consortium bestaat uit partners uit zeven landen: Universiteit van Thessalië (Griekenland), Diputacion de Zamora (Spanje), Università delle LiberEtà del Fvg (Italië), Trebag Ltd (Hongarije), Tabela Espontanea (Portugal), Inquirium Ltd (Cyprus), Eskilara S. Koop. Txikia (Spanje) en Vrije Universiteit Brussel (België).

Nieuwe manieren om fit te blijven: VR-Boksen houdt 55-plussers actief en enthousiast

In Brussel werd voor IKIGAI55 een innovatief onderzoek uitgevoerd aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) als onderdeel van een project gericht op het ontwikkelen van duurzame en motiverende trainingsprogramma’s voor senioren, versterkt door slimme technologieën. Dit project richtte zich op de ervaringen van gezonde volwassenen van 55 tot 65 jaar met Virtual Reality (VR)-training.

VR-Boksen als Aantrekkelijk Alternatief

Deelnemers aan het onderzoek – een groep van 34 volwassenen (16 mannen en 18 vrouwen) die in België woonden – namen deel aan een vijf weken durend ‘zilveren slimme trainingsprogramma’. Het programma bestond uit intensieve training in VR-Boksen met behulp van de Les Mills BodyCombat-app, waarbij Meta Quest 3s VR-brillen werden gebruikt.

Het is opmerkelijk dat alle deelnemers geen eerdere ervaring hadden met VR of videogames.

Elke trainingssessie duurde 50 minuten en werd twee keer per week gehouden gedurende de periode van vijf weken. De sessies omvatten een opwarming van 10 minuten, 30 minuten VR-training en een afkoelperiode van 10 minuten. Deelnemers kozen hun eigen intensiteitsniveau, waarbij werd gestreefd naar een hartslag die geleidelijk opliep van 50-60% in de eerste twee weken naar 70-80% in de laatste week.

Meer Plezier en Betrokkenheid door Technologie

De resultaten waren zeer positief, vooral wat betreft de ervaring van de deelnemers:

  • Verhoogd Plezier: De deelnemers gaven aan dat ze een positieve ervaring hadden met de VR. Het meeslepende karakter van VR in de Les Mills XR Body Combat app heeft het plezier in de training aanzienlijk vergroot.
  • Motivatie: Het leuke en interactieve aspect van VR-fitness motiveerde deelnemers om de sessies regelmatig bij te wonen. Deelnemers vonden het een aantrekkelijk alternatief voor traditionele sportactiviteiten.
  • Fysieke Gezondheid is de Drijfveer: Uit de metingen (via de PALMS-D-vragenlijst) bleek dat de fysieke gezondheid de grootste motivatie verschafte voor de groep om deel te nemen aan de training.

Veilig en Effectief Trainen

Dit pilotonderzoek bevestigde dat de VR-bokstrainingen veilig een matig niveau van fysieke activiteit boden aan gezonde volwassenen in de leeftijdsgroep van 55 tot 65 jaar. Zowel de gemeten hartslag als de subjectief ervaren inspanning (gemeten met de Borg RPE-schaal) bevestigden dat de deelnemers op een consistent matig intensiteitsniveau bleven, zoals aanbevolen door gezondheidsrichtlijnen.

Gemeenschap en Ondersteuning

Het succes van het programma werd mede ondersteund door motiverende technieken en gemeenschapsopbouw:

  • Begeleiding door Trainers: Vier opgeleide trainers waren verantwoordelijk voor de begeleiding en gaven gedurende de sessies aanmoediging en positieve feedback.
  • WhatsApp Groep: Er werd een privé WhatsApp-groep opgericht. Dit fungeerde als een toegankelijk platform om informatie te delen, vragen te beantwoorden, en het groepsgevoel te versterken. Door regelmatige updates en het delen van ervaringen voelden deelnemers zich gesteund en moedigden ze elkaar aan, wat leidde tot een positieve groepsdynamiek en een hogere betrokkenheid buiten de fysieke sessies.

Belangrijke Lessen voor de Toekomst

Dit pilotproject benadrukt dat VR een waardevol hulpmiddel kan zijn om oudere volwassenen te inspireren actief te blijven en hun fysieke grenzen te verleggen, door op een unieke en motiverende manier technologie in fitness te integreren.

Wel bleek het essentieel om voldoende uitleg te geven over de VR-apparatuur bij de start, om deelnemers sneller vertrouwd te maken met de nieuwe technologie. Ook adequate ondersteuning tijdens de sessies, bijvoorbeeld bij technische problemen, is cruciaal voor een optimale ervaring.

De resultaten suggereren dat meeslepende VR-oefeningen een goede manier kunnen zijn om oudere volwassenen actief en betrokken te houden over een langere periode.

Voor meer informatie over het project IKIGAI55+:
Website: https://ikigai55.uth.gr/

Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=61557687834046

Instagram: https://www.instagram.com/iki.gai_55/